De laatste weken kun je de televisie niet aanzetten zonder dat een beeld van de hoofdingang van het Erasmus MC voorbijkomt, of dat al zappend van het ene na het andere praatprogramma bekende collega’s het woord doen. Een trots gevoel wordt overschaduwd door de reden: COVID-19.

Waar de noodzaak tot de slaapstand van de wereld bij het grootste gedeelte van Nederland nog onwerkelijk was, word je als zorgverlener meteen met de neus op de feiten gedrukt. Al weken hoorde ik van de toestanden in Italië via vrienden uit Milaan, gevolgd door situatieschetsen van oud-collega’s in ziekenhuizen in Noord-Brabant. Het Erasmus MC leek er een beetje achteraan te lopen. De reguliere zorg ging nog door terwijl andere ziekenhuizen hun zorgprogramma minimaliseerde. Maar achter de coulissen werd hard gewerkt. De intensive care bedden werden opgeschaald, afdelingen schoven van de ene verdieping naar de andere verdieping, op de spoedeisende hulp kwamen verschillende patiëntenstromen op gang om zo de optimale opvang en zorg te kunnen verlenen aan de COVID-19 patiënten.

“Opschalen en afschalen” zijn de meest voorkomende woorden die gebruikt worden naast COVID-19. Opschalen van COVID-19 zorg en afschalen van de reguliere zorg.

Bij dat laatste deel ben ik nauw betrokken geraakt voor het Sophia kinderziekenhuis. Het afschalen van de reguliere zorg was nodig om personeel van alle lagen beschikbaar te maken voor de COVID-19 zorg, echter zonder afbreuk te doen aan de (semi)spoed zorg. Hoe zorg je ervoor dat met de beperkte middelen de kleine patiënten, waar zorg niet voor kan wachten,  op het juiste moment op de juiste zorg krijgen in alle COVID-19 hectiek?

In plaats van een paar keer opereren per dag en spreekuren draaien, beginnen mijn dagen tegenwoordig met vergaderen en die eindigen daar ook mee. Crisisteam, triage team, wachtlijst team, polikliniek zorgteam etc. In verband met de social distancing wordt het grootste gedeelte via Zoom, MS Teams of een vergelijkbaar medium gedaan. Patiënten zie ik tussendoor, een paar per spreekuur. Ook al zijn patiënten welkom, de meeste ouders willen niet met hun kind naar het ziekenhuis komen. Een groot gedeelte ‘zie’ ik via de webcam. Veel patiënten worden naar een latere datum verplaatst, in de hoop dat dan de hectiek voorbij is. Samen met de patiënten die nu niet geopereerd kunnen worden geeft dit de boeggolf, de zorg die we voor ons uit schuiven.

Waar we in het begin heel druk bezig waren met veilig zorg verlenen aan een beperkte groep kinderen, waren we daarnaast al snel bezig met nadenken over de toekomst: draaiboeken voor het gefaseerd openen van de poliklinieken, het opschalen van de operatiekamers en de intensive care bedden voor de kinderen. Hoe gaan we de boeggolf wegwerken? Ondanks dat we middenin de crisis zitten, zijn we al bezig met wat er over een aantal maanden op ons af komt. Dan wordt verwacht dat we weer met zijn allen normaal ons werk gaan doen. Wel met een uitgeput systeem van zorg, behoefte aan vakantie en minder diensten, maar met de druk van al het werk dat is blijven liggen. Dat ‘werk’ is geen stapel papier dat kan blijven liggen, het zijn kinderen met aandoeningen die niet spoed zijn, maar ook geholpen moeten worden. Dat is de druk die ik voel, niet de COVID-19 druk.

Maar dat is niet het gevoel dat ik over zal houden van deze crisis. Het Sophia kinderziekenhuis is in de volle breedte gaan samenwerken, één doel. Processen die voorheen met omwegen verliepen, lopen nu direct. Ondersteuning waar we jaren op aan het wachten waren, was in 2 dagen gefaciliteerd. Uniformiteit in registratie en verwerken van patiënten stromen wordt nu omarmd. We maken enorme sprongen in optimaliseren van zorgprocessen, we worden er beter van.